دانشگاه سیستان و بلوچستان در سال 1354 اولین فعالیت آموزشی خود را با گشایش رشته راه و ساختمان در شهر زاهدان تحت عنوان دانشکده مهندسی آغاز نمود و در سال 1356 با تأسیس دانشکده منحصر به فرد دریانوردی و علوم دریایی چابهار به عنوان یکی از مهم‌ترین و پرهزینه‌ترین دانشکده‌های کشور فعالیت خود را توسعه داد. بعد از انقلاب فرهنگی در سال 1365 با توجه به قابلیت‌های موجود استان دانشکده علوم پایه و به دنبال آن در سال 1368 دانشکده کشاورزی زابل دایر گردید. همچنین به موجب مصوبه شورای گسترش آموزش عالی مبنی بر ادغام دانشگاه‌های تربیت معلم شهرستان‌ها با دانشگاه‌های محلی، دانشگاه تربیت معلم زاهدان در سال 1353 تأسیس و در سال 1370 در دانشگاه سیستان و بلوچستان ادغام شد و بدین‌سان دانشکده جدیدی به نام دانشکده ادبیات و علوم انسانی شکل گرفت با توجه به لزوم گسترش مراکز آموزش عالی در جهت رفع محرومیت از چهره این خطه از کشور اسلامی به تدریج دانشکده‌های اقتصاد و مدیریت، هنر، تربیت دبیر ایرانشهر و دوره شبانه در پیکره دانشگاه جای گرفت.
این دانشگاه با بیش از 25 سال تجربه علمی- فرهنگی در حال حاضر با دارا بودن قریب 14000 دانشجو 430 عضو هیئت علمی و 1100 نفر کادر اداری- اجرایی یکی از معتبرترین دانشگاه‌های کشور در استان سیستان و بلوچستان محسوب می‌گردد که هم اکنون با 5 دانشکده و 2 مرکز آموزش عالی فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی را در استان عهده‌دار می‌باشد.
گفتنی است در شهریور ماه 78 با پیگیری ریاست محترم دانشگاه و موافقت مقام عالی وزارت دانشکده کشاورزی زابل به همراه دانشکده منابع طبیعی، آموزشکده دامپزشکی و پژوهشکده کشاورزی از دانشگاه سیستان و بلوچستان جدا و به نام دانشگاه زابل رسماً آغاز به کار نموده است. براساس تشکیلات مصوب سازمانی ریاست محترم دانشگاه با داشتن واحدهای تابعه دانشکده‌ها و... و معاونین محترم آموزشی، پژوهشی، اداری و مالی و دانشجویی و فرهنگی محور اصلی کلیه امور و تصمیم‌گیری‌های دانشگاه می‌باشد. همچنین دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری و جهاد دانشگاهی نیز در فعالیت‌های فرهنگی همگام با مدیریت، دانشگاه را در انجام رسالت‌های خود یاری می‌رسانند.
دانشکده‌ها:
ü دانشکده مهندسی برق و کامپیوتر
گروه‌های آموزشی:
* گروه برق و الکترونیک
دومین رشته تحصیلی دانشکده مهندسی شهید نیکبخت در سال 56- 55 با گشایش بخش مهندسی برق و الکترونیک در دانشگاه سیستان و بلوچستان شکل گرفت. اولین گام با پذیرش 54 دانشجو در مهر ماه 1355 و با هدف تربیت کادر متخصص در رشته برق و الکترونیک برداشته شد و تا کنون بالغ بر 50 نفر دانشجوی فارغ‌التحصیل داشته است که بخش عمده‌ای از این فارغ‌التحصیلان در مراکز اداری و صنعتی استان در شهرهای مختلف مشغول به کار می‌باشند. تعدادی از این فارغ‌التحصیلان در آزمون‌های کارشناسی ارشد سایر مؤسسات آموزش عالی کشور پذیرفته شده و تعدادی نیز به عنوان عضو هیئت علمی دانشگاه‌های مختلف مشغول به فعالیت علمی و تحقیقاتی می‌باشند.
گرایش‌ها:
· مخابرات (کارشناسی)
· برق (کارشناسی)
آزمایشگاه‌ها:
· آزمایشگاه الکترونیک
در این آزمایشگاه دانشجویانی که قبلاً دروس الکترونیک 1 و 2 را گذرانده‌اند با انجام آزمایش‌های گوناگون به صورت عملی با مفاهیم پایه الکترونیک آشنا می‌شوند. این آزمایشگاه شامل دو گروه آزمایشگاه الکترونیک 1 و آزمایشگاه الکترونیک 2 می‌باشد:
الف- آزمایشگاه المترونیک 1: اولین آزمایشگاه تخصصی دانشجویان گروه برق- الکترونیک می‌باشد که دانشجویان پس از گذراندن درس الکترونیک 1 آن را انتخاب می‌کنند. در این مرحله دانشجویان با مهم‌ترین و پرکاربردترین نیمه هادی‌ها که شامل (دیود، خازن، ترانزیستور، مقاومت) می‌باشد، مدارهایی را بسته و آزمایش می‌کنند سپس نتایج به‌دست آمده را با مقادیر تئوری مقایسه می‌نمایند. آزمایش‌ها شامل موارد ذیل می‌باشد:
آزمایش 1- آشنایی با انواع دیودهای نیمه هادی و منحنی مشخصه آنها
آزمایش 2- آنالیز و طراحی یکسوکننده‌های دیودی در شارژر و منبع تغذیه.
آزمایش 3- آنالیز و طراحی مدارهای تثبیت‌کننده‌های زنری
آزمایش 4- آنالیز و طراحی برش‌دهنده‌های دیودی
آزمایش 5- آنالیز و طراحی ممدارهای جهش‌دهنده، چند برابرکننده دامنه و... و تعیین پارامترهای آن BJT
آزمایش 6- اندازه‌گیری مشخصه‌های ترانزیستور
آزمایش 7- بررسی مدارهای بایاس ترانزیستور و بررسی پایداری آنها
آزمایش 8- بررسی و مقایسه تقویت‌کننده‌های یک طبقه
آزمایش 9- طراحی انواع تقویت‌کننده‌های امیتر مشترک و تعیین پارامترهای سیگنال کوچک آن JFET
آزمایش 10- اندازه‌گیری مشخصه‌های ترانزیستور BJT با FET و ترکیب FET
آزمایش 11- بررسی مدارهای تقویت‌کننده
ب- آزمایشگاه الکترونیک 2: یکی از آزمایشگاه‌های تخصصی رشته برق- الکترونیک می‌باشد که دانشجویان پس از گذراندن درس مربوطه (الکترونیک 2) و همچنین آزمایشگاه الکترونیک 1 مجاز به انتخاب آن می‌باشند. در این آزمایشگاه به مباحث تخصصی‌تر الکترونیک پرداخته می‌شود و دانشجویان با بستن مدارهای پیچیده‌تر (نسبت به آزمایشگاه الکترونیک 1) بیشتر با مدارهای الکترونیکی و کاربرد آنها آشنا می‌شوند. آزمایش‌ها شامل موارد زیر می‌باشد:
آزمایش 1- آشنایی با عناصر FET و اندازه‌گیری پارامترهای آن.
آزمایش 2- آشنایی با تقویت‌کننده‌های فیدبک
آزمایش 3- تقویت‌کننده‌های توان (صوتی)
آزمایش 4- تقویت‌کننده‌های دیفرانسیل
آزمایش 5- آشنایی با تقویت‌کننده‌های عملیاتی، اندازه‌گیری پارامترهای مهم آن و بررسی کاربردهای این تقویت‌کننده در مدارهای مقایسه‌کننده و اشمیت تریگر OP-AMP
آزمایش 6- آشنایی با کاربردها
· آزمایشگاه اندازه‌گیری
این آزمایشگاه جزو اولین دروس آزمایشگاهی دانشجویان رشته برق- الکترونیک می‌باشد. همچنین دانشجویان رشته‌های مهندسی مکانیک، مواد، کشتی نیز ملزم به گذراندن آزمایشگاه مبانی برق که در این آزمایشگاه انجام می‌شود، می‌باشند.
دانشجویان رشته‌های مختلف و خصوصاً رشته برق- الکترونیک در این آزمایشگاه با قوانین و روش‌های اندازه‌گیری کمیت‌های الکتریکی همچون ولتاژ، جریان، مقاومت الکتریکی و... آشنا می‌شوند و با انجام عملی آزمایش‌های گوناگون، نحوه استفاده از دستگاه‌های اندازه‌گیری کمیت‌های الکتریکی را فرا می‌گیرند. دو گروه آزمایشگاهی که آزمایش‌های آنها در این آزمایشگاه انجام می‌گیرد عبارتند از:
الف- آزمایشگاه مبانی برق ب- آزمایشگاه اندازه‌گیری مدار 1
الف- آزمایشگاه مبانی برق:
دانشجویان رشته‌های مهندسی مواد، مکانیک، کشتی، با انجام آزمایش‌های ذیل مطالبی در رابطه با قضایا و روابط اندازه‌گیری و نیز کار با دستگاه‌های اندازه‌گیری و... را به صورت عملی فرا می‌گیرند. آزمایش‌های این گروه عبارتند از:
آزمایش 1- اندازه‌گیری جریان، ولتاژ، مقاومت
آزمایش 2- قوانین مدار
آزمایش 3- ساختمان و طرز کار دستگاه اسیلوسکوپ و مقایسه فرکانس
آزمایش 4- جریان متناوب
آزمایش 5- ترانسفورماتور
آزمایش 6- اندازه‌گیری توان در جریان‌های متناوب
آزمایش 7- اندازه‌گیری ضریب توان
آمازش 8- منحنی مشخصه دیود
ب- آزمایشگاه اندازه‌گیری مدار 1:
این درس که جزو دروس اصلی رشته برق- الکترونیک می‌باشد برای دانشجویان این رشته از اهمیت خاصی برخوردار است زیرا پایه و اساس این رشته در آشنایی با طرز کار و کاربرد دستگاه‌های اندازه‌گیری و نیز کمیت‌های الکتریکی می‌باشد. دانشجویان رشته برق- الکترونیک پس از گذراندن درس اندازه‌گیری الکتریکی و آزمایشگاه فیزیک 2 مجاز به انتخاب آن می‌شوند. دانشجویان باید در طول ترم آزمایش‌هایی در رابطه با موارد ذیل انجام دهند:
آزمایش 1- اندازه‌گیری ولتاژ و جریان و مقاومت، توسعه حدود سنجش- خطاها
آزمایش 2- اسیلوسکوپ و کاربرد آن
آزمایش 3- قوانین مدار- مدارهای مقاوتی RC , RL
آزمایش 4- آشنایی با سلف و خازن- مدارها
آزمایش 5- القاء متقابل- ترانسفورماتور
آزمایش 6- آشنایی با وات‌متر و کسینوس فی متر و سنجش توان در شبکه تکفاز
آزمایش 7- سیستم سه فاز و اندازه‌گیری توان در شبکه سه فاز RLC
آزمایش 8- مدارها
آزمایش 9- پل‌های اندازه‌گیری
· آزمایشگاه ماشین‌های الکتریکی
در این آزمایشگاه آزمایش‌های مختلفی در ارتباط با ماشین‌های الکتریکی شامل موتورها و ژنراتورهای جریان مستقیم و متناوب و ترانسفورماتورهای تک فاز و سه فاز انجام می‌شود که دانشجویان پس از انجام آزمایش‌ها با ماشین‌های الکتریکی مورد استفاده در صنعت آشنا می‌شوند. این آزمایشگاه جزو آخرین آزمایشگاه‌های گروه برق- الکترونیک می‌باشد که دانشجویان پس از گذراندن درس ماشین‌های الکتریکی مجاز به انتخاب آن می‌باشند. آزمایش‌هایی که در این آزمایشگاه انجام می‌شوند شامل موارد ذیل می‌باشد:
1- ژنراتور جریان مستقیم 2- موتورهای جریان مستقیم 3- ترانسفورماتورهای تک فاز و سه فاز 4- موترو القایی قفسه سنجایی 5- موتور القایی رتور سیم‌پیچی شده 6- موتور سنکرون 7- ژنراتور سنکرون 8- موتور یونیورسال 9- موترو تک فاز القایی با راه‌انداز خازنی ضمناً این آزمایشگاه دارای امکانات بالقوه دیگری در ارتباط با الکترونیک صنعتی و کنترل نیز می‌باشد.
· آزمایشگاه مخابرات
یکی از آزمایشگاه‌های تخصصی رشته برق- الکترونیک است که در این آزمایشگاه، آزمایش‌های مربوط به سه درس تکنیک پالس، الکترونیک 3 و مدارهای مخابراتی انجام می‌شود.
الف- آزمایشگاه تکنیک پالس:
در این آزمایشگاه که دانشجویان پس از گذراندن دروس پیش نیاز مربوطه مجاز به انتخاب آن خواهند شد، با مدارهایی چون اشمیت تریگر، مولتی ویبراتورها و... آشنا شده و موارد کاربرد آنها را فرا می‌گیرند. آزمایش‌های این قسمت عبارتند از:
1- بررسی مدارد امیتر مشترک و کلکتور مشترک با بار خازنی 2- اشمیت تریگر 3- مولتی ویبراتور بی‌استابل 4- مولتی ویبراتور مونواستابل 5- مولتی ویبراتور آستابل تایمر شماره 555 6- کار با IC 7- انتگراتور میلر 9- کاربرد تقویت‌کننده‌های عملیاتی در پالس FSK-
10- مدولاسیون
ب- آزمایشگاه الکترونیک 3:
دانشجویان پس از گذراندن درس الکترونیک 3 مجاز به انتخاب این درس می‌باشند. دانشجویان در این آزمایشگاه با مطالب پیشرفته رشته الکترونیک به صورت عملی آشنا شده و مطالبی همچون کار با تقویت‌کننده‌های عملیاتی و اسیلاتورهای سینوسی و... را فرا می‌گیرند. آزمایش‌ها عبارتند از:
آزمایش 1- اندازه‌گیری پارامترهای تقویت‌کننده عملیاتی
آزمایش 2- کاربردهای خطی تقویت‌کننده‌های عملیاتی (1)
آزمایش 3- کاربردهای خطی تقویت‌کننده‌های عملیاتی (2)
آزمایش 4- کاربردهای غیر خطی تقویت‌کننده‌های عملیاتی
آزمایش 5- اندازه‌گیری پارامترهای مدار معادل هایبرید
آزمایش 6- طراحی تقویت‌کننده امیتر مشترک و بررسی فیدبک منفی
آزمایش 7- بررسی تقویت‌کننده‌های بیس مشترک و کلکتور مشترک
آزمایش 8- بررسی تقویت‌کننده‌های با پهنای باند وسیع
آزمایش 9- اسیلاتورهای سینوسی
ج- آزمایشگاه مدارهای مخابراتی
· آزمایشگاه مدار منطقی و میکرو
در این آزمایشگاه سه گروه، آزمایشگاه مدارهای منطقی و آزمایشگاه معماری کامپیوتر و آزمایشگاه میکوپروسسور انجام می‌شود.
الف- آزمایشگاه مدارهای منطقی:
1- اعداد باینری و هگزادسیمال 2- گیت‌ه ای منطقی 3- ساده کردن توابع منطقی 4- مدارهای ترکیبی 5- مبدل‌های کد 6- طراحی با مالتی پلکسر 7- جمع‌کننده‌ها و تفریق‌کننده‌ها 8- فلیپ فلاپ‌ها 9- مدارهای ترتیبی 10- شمارنده‌ها 11- شیفت رجیستر 12- جمع سریال
ب- آزمایشگاه معماری کامپیوتر:
در طراحی RTL و روش ASM در جلسات اول آزمایشگاه، دانشجویان با روش‌هایی همچون چارت سیستم‌های دیجیتالی آشنا خواهند شد و همچنین طراحی یک سیستم باس ساده را خواهند دید و نهایتاً طراحی و پیاده‌سازی یک مینیمم سیستم پردازشی را که قابلیت برنامه‌ریزی خواهد داشت تجربه می‌کنند.
ج- آزمایشگاه میکروپروسسور
· کارگاه برق
مطالب این کارگاه شامل مباحثی از برق صنعتی می‌باشد و دارای دستگاه‌هایی در این زمینه جهت آزمایش‌های گوناگون است در این کارگاه که در دسته دروس اصلی رشته برق- الکترونیک و نیز درس اختیاری رشته فیزیک قرار دارد. دانشجویان پس از آشنایی مختصر با مباحث تئوری برق صنعتی و نیز وسایلی همچون کلیدهای تک پل، دو پل، کنتور برق، کنتاکتور و... آزمایش‌های عملی ذیل را انجام خواهند داد:
1- فُرمینگ (مرتب کردن سیم‌های تابلوی برق) 2- مدار کلید تک پل همراه با کنتور تک فاز 3- مدار کلید دو پل 4- مدار کلید تبدیل
5- مدار فرمان کنتاکتور ساده 6- مدار کنتاکتوری راه‌اندازی موتور سه فاز 7- چپ‌گرد و راست‌گرد 8- ستاره و مثلث
دانشکده مهندسی
این دانشکده در سال 1354 با پذیرش 86 نفر دانشجو در نیم‌سال اول سال تحصیلی در مقطع کارشناسی رشته راه و ساختمان بخش مهندسی عمران تأسیس گردید. گروه مهندسی برق دانشگاه در سال 1355 با گرایش الکترونیک با پذیرش 20 دانشجو آغاز به کار کرد و در سال 1356 مهندسی مکانیک به عنوان سومین رشته تحصیلی دانشگاه در دانشکده مهندسی تأسیس شد و در سال 1374 بخش مهندسی مکانیک اقدام به تأسیس دوره کارشناسی ارشد مکانیک در گرایش تبدیل انرژی نمود. گروه مهندسی شیمی در سال 1356 در مقطع کارشناسی تأسیس گردید و در مهر ماه 1357 با پذیرش 40 نفر دانشجو فعالیت آموزشی خود را شروع نمود و به دلیل موفقیت‌های مستمری که فارغ‌التحصیلان این رشته در امتحانات کارشناسی ارشد دانشگاه‌های کشور به‌دست آوردند گروه توانست در مقطع تحصیلات تکمیلی در سال 1368 موفق به اخذ مجوز دوره کارشناسی ارشد گردد و همچنین در سال 1375 موفق به اخذ مجوز تأسیس دوره دکتری مهندسی شیمی گردیده است. گروه مهندسی مواد نیز در سال 1372 در دانشکده و گروه در سال 1381 این رشته به کارشناسی با گرایش مهندسی متالوژری ارتقا یافت. این دانشکده هم اکنون دارای پنج رشته در مقطع کارشنای و سه رشته در مقطع کارشناسی ارشد و دو رشته در مقطع دکتری می‌باشد.
دوره‌های کارشناسی: 1- مهندسی شیمی 2- مهندسی مکانیک 3- مهندسی برق 4- مهندسی عمران 5- مهندسی مواد
دوره‌های کارشناسی ارشد: 1- مهندسی شیمی 2- مهندسی عمران 3- مهندسی مکانیک
دوره‌های دکتری: 1- دکتری مهندسی شیمی 2- دکتری مهندسی عمران
گروه‌های آموزشی:
* مهندسی شیمی
این گروه با بیش از 24 سال سابقه علمی و آموزشی یکی از مراکز تربیت نیروهای متخصص مورد نیاز کشور در رشته مهندسی شیمی با گرایش صنایع شیمیایی و معدنی در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا بوده و بالاخص به عنوان یک مرکز دانشگاهی در تربیت متخصصین آشنا به مسایل و مشکلات اجتماعی و اقتصادی منطقه محروم جنوب شرق کشور نقش ارزنده‌ای داشته است و در تربیت عوامل انسانی به منظور اجرای پروژه‌های صنعتی و عمرانی و تحقق محرومیت‌زدایی رسالت بزرگی ایفا نموده است.
گروه مهندسی شیمی در سال 1356 با اخذ موافقت اصولی از وزارتخانه در مقطع کارشناسی مهندسی شیمی با گرایش صنایع شیمیایی و معدنی در دانشکده مهندسی شهید نیکبخت تأسیس گردید و در مهر ماه سال 1357 با پذیرش 40 نفر دانشجو فعالیت آموزشی خود را شروع نمود. از آن زمان تا کنون این گروه مهندسی در مقطع کارشناسی 1076 نفر 25 نفر در مراحل مختلف تحصیل خود انصراف داده و بقیه فارغ‌التحصیل شده و 11 نفر نیز اخراج شده‌اند. با توجه به موفقیت‌هایی که دانشجویان گروه در آزمون‌های کارشناسی ارشد دانشگاه‌های کشور به‌دست آوردند گروه توانست در مقاطع تحصیلات تکمیلی از وزرات علوم و تحقیقات و فناوری موفق به اخذ مجوز دوره کارشناسی ارشد گردد و در بهمن ماه 1367 با پذیرش 6 نفر دانشجو شروع به کار کرد. تا کنون در این مقطع تحصیلی 42 نفر فارغ‌التحصیل شده‌اند و هم اکنون 28 نفر در این مقطع در چهار گرایبش زیر مشغول به تحصیل می‌باشند:
- پدیده‌های انتقال Transport phenomena
- جداسازی Separation
- سینتیک و ترمودینامیک Kenetics & Thermodynamic
- طراحی فرآیندها Proceess Design حاصل این تلاش‌ها علاوه بر حضور موفق فارغ‌التحصیلان این گروه در صنایع و مراکز تحقیقاتی کشور موجب ارائه تعداد زیادی مقاله علمی توسط دانشجویان و اعضا هیئت علمی در مجامع علمی و دانشگاهی کشور و کنفرانس‌های بین‌المللی و مجلات علمی معتبر گردید. نهایتاً با ارتقاء سطح کیفی و کمی اعضا هیئت علمی گروه و با تکیه بر عملکرد این گروه در مقاطع تحصیلات تکمیلی در سال 1375 موفق به اخذ مجوز تأسیس دوره دکترای مهندسی شیمی گردید که هم اکنون 8 نفر دانشجوی دکتری در آن مشغول به تحصیل می‌باشند.
* عمران
دانشگاه سیستان و بلوچستان فعالی آموزشی خود را با افتتاح گروه مهندسی عمران با پذیرش 86 دانشجو در رشته راه و ساختمان در مقطع کارشناسی در نیم‌سال اول سال تحصیلی 54- 55 آغاز نمود. با گذشت بیش از 30 سال ارائه خدمات آموزشی گروه مهندسی عمران توانسته است بخش اعظمی از نیازهای فنی و تخصصی استان و منطقه را در راستای تربیت انسانی برآورد سازد در حال حاضر گروه مهندسی عمران در مقطع کارشناسی در دو نوبت اول و دوم، در مقطع کارشناسی ارشد در گرایش‌های سازه و مهندسی آب و در مقطع دکتری در گرایش سازه دانشجو می‌پذیرد.
دانشکده علوم
دانشکده علوم در سال 1365 با تأسیس رشته ریاضی کاربردی با گرایش تحقیق در عملیات فعالیت خود را آغاز نمود و سپس در سال 1366 در رشته شیمی با دو گرایش محض و کاربردی اقدام به پذیرش دانشجو کرد. این دانشکده در سال 1368 موافقت اصولی جهت رشته‌های فیزیک کاربردی و ریاضی با گرایش کامپیوتر را اخذ نمود و تا پایان سال 1370 با همین سه رشته به فعالیت خود ادامه داد.
در سال 1371 به لحاظ ادغام دانشگاه تربیت معلم زاهدان و دانشگاه سیستان و بلوچستان رشته‌های علوم پایه آن دانشگاه به دانشکده علوم ملحق گردیدند ولی از آنجایی که امکان جابه‌جایی تجهیزات آزمایشگاهی دانشگاه تربیت معلم زاهدان وجود نداشت، لذا دانشکده علوم به دو بخش تحت عنوان دانشکده علوم (1) مربوط به گرایش‌های دبیری در محل سابق دانشگاه تربیت معلم و دانشکده علوم (2) مربوط به گرایش‌های محض و کاربردی در محل دانشگاه سیستان و بلوچستان تحت یک مدیریت متمرکز به فعالیت‌های آموزشی خود ادامه داد. در حال حاضر این دانشکده با در اختیار داشتن حدود هفتاد و پنج نفر عضو هیئت علمی به تربیت قریب به 6000 دانشجو در پنج گروه آموزشی ریاضی، شیمی، فیزیک، زمین‌شناسی و تربیت بدنی در مقطع کارشناسی مشغول است.
گروه‌های آموزشی:
* ریاضی
گرایش‌ها:
· دبیری ریاضی (کارشناسی)
· ریاضی محض (کارشناسی)
· ریاضی کاربردی (کارشناسی)
· ریاضی محض (کارشناسی ارشد)
· ریاضی کاربردی (کارشناسی ارشد)
· ریاضی محض (دکتری)
· ریاضی کاربردی (دکتری)
* شیمی
گرایش‌ها:
· دبیری شیمی (کارشناسی)
· شیمی کاربردی (کارشناسی)
· شیمی محض (کارشناسی)
· شیمی گرایش آلی (کارشناسی ارشد)
· شیمی گرایش معدنی (کارشناسی ارشد)
· شیمی گرایش شیمی فیزیک (کارشناسی ارشد)
· شیمی گرایش تجزیه (کارشناسی ارشد)
· شیمی کاربردی (کارشناسی ارشد)
* فیزیک
گرایش‌ها:
· دبیری فیزیک (کارشناسی)
· فیزیک کاربردی (کارشناسی)
· فیزیک گرایش حالت جامد (کارشناسی ارشد)
دانشکده ادبیات و علوم انسانی
دانش‌سرای عالی وابسته به دانشگاه تربیت معلم تهران در سال 1353 با 84 نفر دانشجو در رشته‌های دبیری تاریخ، جغرافیا، زبان انگلیسی، زبان و ادبیات فارسی شروع به کار کرد.
در سال 1368 شورای گسترش آموزش عالی با استقلال دانش‌سرای عالی موافقت اصولی نمود و نام آن به دانشگاه تربیت معلم زاهدان تغییر یافت. در سال 1370 به دنبال مصوبه شورای گسترش آموزش عالی مبنی بر ادغام دانشگاه‌های تربیت معلم شهرستان‌ها در دانشگاه‌های محلی، دانشگاه تربیت معلم زاهدان در دانشگاه سیستان و بلوچستان ادغام شد و رشته‌های علوم انسانی در سال 1370 دانشکده ادبیات و علوم انسانی را تشکیل داد.
این دانشکده در حال حاضر 3000 دانشجو، 70 نفر عضو هیئت علمی و 6 گروه آموزشی دارد.
گروه‌های آموزشی:
* باستان‌شناسی
گروه باستان‌شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی در سال 1373 مبادرت به پذیرش دانشجو در مقطع کاردانی باستان‌شناسی نمود.
این گروه در سال 1376 با ادغام مقطع کاردانی، موفق به پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی گردید و متعاقباً مقطع کاردانی در دانشکده هنر حذف گردید. این گروه در حفاری‌های شهر سوخته، همدان و بمپور که با همکاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور صورت می‌گرفت، همکاری‌های صمیمانه‌ای را داشته است. در حال حاضر دارای 9 عضو هیئت علمی بوده که از این تعداد برخی جهت ادامه تحصیل به خارج از کشور اعزام گردیده‌اند. با توجه به گستردگی فعالیت‌های باستان‌شناسی، این گروه دارای 2 نفر کارشناسی آموزشی و فنی می‌باشد.
مقطع کارشناسی ارشد برای اولین بار در سال 1384 در این گروه راه‌اندازی شد و در حال حاضر دارای گرایش‌های باستان‌شناسی عمومی (کارشناسی) و باستان‌شناسی پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی در مقطع کارشناسی ارشد می‌باشد. همچنین دانشجویان این گروه جهت گذراندن 20 واحد دروس عملی حفاری و کاوش با همکاری سازمان میراث فرهنگی به یکی از محوطه‌های باستانی اعزام می‌گردند.
لازم به ذکر است دوره شبانه باستان‌شناسی نیز ار سال 1384 به جمع دوره‌های این گروه اضافه گردید. این گروه در سال 1381 به بررسی و حفاری باستان‌شناسی در محوطه‌های مورد شناسایی حوزه رودخانه بمپور پرداخت که حاصل آن به صورت گزارش‌های باستان‌شناسی منتشر گردیده است.
* تاریخ
گروه تاریخ در سال 1353 تأسیس و آغاز به کار نمود و تا سال 1377 به ترتیب دانشجویان دبیری تاریخ پرداخته است. از آن سال نیز دانشجویان در رشته تاریخ محض در این گروه مشغول تحصیل می‌باشند. در حال حاضر دارای 410 نفر دانشجوی کارشناسی و 15 نفر دانشجوی کارشناسی ارشد در گرایش تاریخ ایران اسلامی می‌باشد. این رگوه برای آشنایی بیشتر دانشجویان با مسائل تاریخی علاوه بر دعوت از اساتید برجسته داخلی و خارجی و برگزاری کنفرانس‌ها و همایش‌ها، گردش‌های علمی در سطح کشوری به منظور بازدید از آثار و ابنیه تاریخی تدارک می‌بیند و تا کنون گردش‌های علمی بسیاری را تدارک دیده است.
* زبان و ادبیات انگلیسی
این گروه در سال 1353 تأسیس و آغاز به کار نموده و در حال حاضر این گروه دارای 400 نفر دانشجوی کارشناسی در دو گرایش مترجمی و ادبیات انگلیسی و 20 نفر دانشجوی کارشناسی ارشد در رشته زبان‌شناسی همگانی می‌باشد. این گروه دارای 17 نفر عضو هیئت علمی و دو نفر کارشناسی می‌باشد.
گروه زبان انگلیسی با 4 آزمایشگاه با کیفیت بالا مشغول سرویس‌دهی به دانشجویان دروس عمومی به تعداد تقریبی 1200 برای دانشکده‌های مختلف (مهندسی- علوم- اقتصاد- ادبیات هنر) در هر نیم‌سال تحصیلی می‌باشد.
* زبان و ادبیات فارسی
این گروه در سال 1353 تأسیس و آغاز بکار نمود. در این رگوه 328 نفر دانشجوی کارشناسی و 43 دانشجوی کارشناسی ارشد مشغول به تحصیل هستند. این گروه دارای 12 نفر عضو هیئت علمی و یک نفر کارشناس می‌باشد.
* معارف اسلامی
این گروه در سال 1375 از گروه الهیات جدا گردید. گروه مذکور دروس عمومی (معارف اسلامی) تمام دانشکده‌های تابعه دانشگاه را سرویس‌دهی می‌نماید. این گروه دانشجوی یک کتابخانه‌ای تخصصی با 2000 عنوان کتاب است.
دانشکده اقتصاد و علوم اداری
دانشکده اقتصاد و علوم اداری در سال 1371 با پذیرش 62 نفر دانشجو در رشته مدیریت دولتی آغاز به کار کرد. به تدریج رشته‌های آموزشی حسابداری در سال 1373 و اقتصاد با گرایش کشاورزی در سال 1374 و گرایش‌های صنعتی و بازرگانی به ترتیب در سال‌های 1375 و 1377 در این دانشکده راه‌اندازی گردیدند. همچنین در مهر ماه سال 1381 در رشته‌های علوم اقتصادی و مدیریت دولتی مبادرت به پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی- ارشد نموده است.
هم اکنون این دانشکده دارای 5 رشته آموزشی و حدود 1500 نفر دانشجوی روزانه و شبانه در آن مشغول به تحصیل می‌باشند و اعضای هیئت علمی ثابت و مدعو 30 نفر و تعداد پرسنل مجموعاً 24 نفر می‌باشد. راه‌اندازی پژوهشکده مطالعات شبه قاره، وابسته به دانشگاه سیستان و بلوچستان با همکاری این دانشکده از سال 1378 پیگیری شده که تا به حال با یک گروه پژوهشی آن، وزارت مربوطه موافقت کرده است و ایجاد بقیه گروه‌های پژوهشی مورد نظر توسط دانشگاه و واحدهای زیربط در دست اقدام می‌باشد.
گروه‌های آموزشی:
* اقتصاد
این گروه در سال 1374 تأسیس شده و در حال حاضر دارای 3 گرایش کشاورزی، صنعتی و بازرگانی می‌باشد. تعداد دانشجویان در مقطع کارشناسی 750 نفر اعم از روزانه و شبانه می‌باشد. همچنین در رشته علوم اقتصادی در مقطع کارشناسی ارشد از مهر ماه 1381، 6 دانشجو پذیرفته است. اعضا هیئت علمی ثابت 6 نفر و مدعو 8 نفر می‌باشد.
گرایش‌ها:
· اقتصاد کشاورزی (کارشناسی)
· اقتصاد صنعتی (کارشناسی)
· اقتصاد بازرگانی (کارشناسی)
* حسابداری
این گروه در سال 1373 تأسیس شده و در حال حاضر بیش از 450 دانشجو در مقطع کارشناسی مشغول به تحصیل می‌باشند. .اعضای هیئت علمی ثابت 4 نفر و مدعو 6 نفر می‌باشد.
گرایش‌ها:
· حسابداری (کارشناسی)
* مدیریت
این گروه در سال 1371 تأسیس شده و در حال حاضر حدود 350 نفر دانشجو در مقطع کارشناسی اعم از روزانه و شبانه دارد. همچنین دوره کارشناسی ارشد این رشته در مهر ماه سال 1381، 6 نفر دانشجو پذیرفته است. ضمناً تعدادی از اولین گروه دانشجویان فارغ‌التحصیل کارشناسی آن در شرف اخذ دکتری هستند. اعضا هیئت علمی ثابت و مدعو 4 نفر می‌باشد.
گرایش‌ها:
· مدیریت دولتی (کارشناسی)
دانشکده هنر
دانشکده هنر در اردیبهشت ماه سال 1372 با تأسیس رشته‌های تحصیلی موسیقی و صنایع دستی در مقطع کارشناسی فعالیت خود را آغاز نمود و سپس در سال 1374 رشته نقاشی در مقطع کارشناسی و در سال 1376 رشته‌های حفاظت و مرمت بناهای تاریخی، مردم‌شناسی و هنرهای سنتی در مقطع کاردانی و رشته فرش در مقطع کارشناسی دایر گردیدند. دانشکده در حال پیگیری تأسیس رشته‌های نمایش و گرافیک و راه‌اندازی مجدد رشته موسیقی و راه‌اندازی کارشناسی ارشد رشته نقاشی و تبدیل رشته‌های کاردانی به کارشناسی است.
گروه‌های آموزشی:
* باستان‌شناسی
این رشته در 1374 در مقطع کاردانی تأسیس و از سال 1376 به مقطع کارشناسی تغییر یافته و به دانشکده ادبیات و علوم انسانی منتقل شده است.
* حفاظت و مرمت
این رشته در بهمن ماه 1376 در مقطع کاردانی شروع به کار نموده است و در حال حاضر دانشکده در حال پیگیری تبدیل آن به مقطع کارشناسی می‌باشد.
* صنایع دستی
رشته صنایع دستی در سال 1372 مجوز قطعی گرفت و در سال 1373 به عنوان اولین رشته در دانشکده هنر شروع به جذب دانشجو نمود. تعداد دانشجویان در آن سال 9 نفر بود. مشکل اساسی در این رشته کمبود امکانات و استاد بود که کمبود استاد با دعوت اساتید مجرب از دانشگاه‌های دیگر جربان شد.
* فرش
رشته کارشناسی فرش در سال 1375 تصویب گردید و در سال 1376 شروع به جذب دانشجو نمود. در سال‌های اول با توجه به کمبود امکانات و نبود استادهای متخصص از اساتید پروازی استفاده گردید ولی کم کم از تعداد آنها کم گردید و از اساتید متخصص موجود در استان استفاده شد. ولی همچنان با کمبود استاد مواجه است و از حضور دو استاد پروازی جهت دروس تخصصی استفاده می‌شود.
* مردم‌شناسی
این رشته در بهمن ماه 1376 در مقطع کاردانی شروع به کار نموده است و در حال حاضر دانشکده در حال پیگیری تبدیل آن به مقطع کارشناسی می‌باشد.
* نقاشی
رشته نقاشی در سال 1374 در مقطع کارشناسی راه‌اندازی گردید.
مرکز آموزش عالی ایرانشهر
دانشکده تربیت دبیر ایرانشهر در مهر ماه سال 1373 تأسیس شد و فعالیت خود را با پذیرش دانشجو در رشته زبان و ادبیات فارسی آغاز نمود. این دانشکده در حال حاضر با در اختیار داشتن 18 نفر عضو هیئت علمی ثابت به ترتیب 530 دانشجو در سه گروه آموزشی مشغول است. مرکز آموزش عالی ایرانشهر فضایی با حدود 2000 متر مربع زیربنا شامل فضاهای اداری آموزشی و آزمایشگاهی را در اختیار دارد که ده کلاس درس و آزمایشگاه‌های زبان و فیزیک از جمله آنها هستند.
دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی
گروه‌های آموزشی:
* تربیت بدنی
گرایش‌ها:
· تربیت بدنی و علوم ورزشی (کارشناسی)
· دبیری تربیت بدنی و علوم ورزشی (کارشناسی)
* روان‌شناسی
* علوم تربیتی
دانشکده علوم زیمن و جغرافیا
گروه‌های آموزشی:
* جفرافیا
* زمین‌شناسی
گرایش‌ها:
· زمین‌شناسی محض (کارشناسی)
· آب‌شناسی (کارشناسی ارشد)
دانشکده کشاوری و منابع طبیعی
این دانشکده در سال تحصیلی 85- 1384 اولین فعالیت آموزشی خود را با گشایش دو رشته کاردانی به نام‌های تکنولوژی تولیدات گیاهی و تولید و بهره‌برداری گیاهان دارویی و معطر، آغاز نمود. پس از آن با تلاش‌ها و پیگیری‌های مستمر مدیریت دانشکده و مساعدت‌های مجدانه جناب آقای دکتر اکبری ریاست محترم دانشگاه در نیم‌سال دوم سال تحصیلی 85- 84 طی مجوز صادره به شماره 2510/22 مورخ 25/2/85 از جانب مقام عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از آموزشکده ره دانشکده تغییر وضعیت یافت و با اخذ مجوز دایر شدن مقطع کارشناسی رشته مهندسی کشاورزی گرایش ترویج و آموزش کشاورزی گامی دیگر در تأمین نیروهای متخصص مورد نیاز منطقه محروم برداشت.
دانشکده الهیات
گروه‌های آموزشی:
* الهیات
این گروه در سال 1368 تأسیس گردید. در حال حاضر دارای 500 نفر دانشجوی کارشناسی، 7 نفر کارشناسی ارشد در دو گرایش فقه و حقوق اسلامی- فلسفه و حکمت اسلامی می‌باشد. گروه الهیات در سال تحصیلی 86- 85 در گرایش علوم قرآن و حدیث پذیرش دانشجو خواهد داشت.
پژوهشکده‌ها:
مرکز مطالعات شبه قاره:
در راستای راهبردهای جدید وزارت علوم تحقیقات و فناوری در جهت گسترش ارائه خدمات و فعالیت‌های علمی و تحقیقاتی در ارتباط با شبه قاره و آسیای جنوبی از یک طرف و همجواری استان سیستان و بلوچستان با کشورهای شبه قاره و همچنین احساس نیاز دستگاه‌های دولتی و غیر دولتی در استان و کشور از طرف دیگر، مرکز مطالعات شبه قاره در سال 1381 به دنبال سفر هیئت رئیسه دانشگاه س و ب برای بررسی مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی هندوستان و با هدف بسترسازی انجام طرح‌های پژوهشی کلان در سطح منطقه شامل ایران، شبه قاره و آسیای جنوبی و ارائه خدمات علمی و راهبردی به نظام و جامعه تأسیس گردید.
به دنبال ترسیم و تعقیب اهداف فوق مرکز مطالعات شبه قاره دانشگاه سیستان و بلوچستان پس از اخذ موافقت اصولی گروه فرهنگ و تمدن از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری فعالیت‌های پژوهشی و اداری خود را از دو سال قبل آغاز نموده است. در حال حاضر اقدامات لازم برای دریافت موافقت قطعی گروه فرهنگ و تمدن و اخذ مجوز اصولی گروه اقتصاد و بازرگانی انجام گرفته و پیگیری دریافت موافقت اصولی گروه تاریخ و روابط بین‌الملل و در نهایت گروه علوم و فنون این مرکز در دست مطالعه است.
فعالیت‌های این مرکز از بدو تأسیس تا کنون علاوه بر انجام تحقیقات و طرح‌های پژوهشی کوچک و پاره‌وقت، تلاش برای تهیه طرح توجیهی و مقدمات امضا قرارداد 8 مورد پروژه پژوهشی از طریق ماده 102 قانون برنامه سوم مو 5 مورد طرح تحقیقاتی از طریق شورای پژوهشی دانشگاه بوده است که تا کنون 3 مورد از این پروژه‌ها به تصویب رسیده و مراحل اداری در جهت تصویب بقیه پروژه‌های در جریان می‌باشد.
پژوهشکده علوم زمین و جغرافیا
بنا به ضرورت مطالعات و تحقیقات جغرافیایی و علوم زمین، خصوصاً در محدوده جنوب شرق ایران و استان سیستان و بلوچستان به لحاظ بکر بودن این گونه مطالعات در منطقه و با توجه به ضرورت‌های علمی و پژوهشی دانشگاه سیستان و بلوچستان به عنوان دانشگاه مادر در این منطقه و به منظور رفع نیازهای تحقیقاتی و پژوهشی در زمینه مسائل زمین‌شناسی، معدن، کانی‌شناسی، اقلیم، ژئومورفولوژی، هیدرولوژی، مطالعات شهری، مطالعات روستایی، مطالعات ناحیه‌ایی، جغرافیای سیاسی و مطالعه مرزها، صنعت توریسم، مطالعات جمعیتی و بهره‌گیری از نتایج حاصل از آن در توسعه منطقه‌ای که یکی از اهداف عمده محرومیت‌زدای توسعه مناطق محروم در نظام جمهوری اسلامی ایران می‌باشد، پژوهشکده علوم زمین و جغرافیا از سال 1380 فعالیت‌های پژوهشی خویش را در این دانشگاه آغاز نموده و با اخذ مجوز از شورای عالی گسترش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال 1382 و با تصویب سه گروه پژوهشی شامل:
1- گروه پژوهشی برنامه ریزی محیطی و توسعه پایدار 2- گروه پژوهشی برنامه‌ریزی ناحیه‌ای و امور مرزها 3- گروه پژوهشی اکتشاف و منابع، عملاً طرح‌ها و پروژه‌های مطالعاتی و پژوهشی در این پژوهشکده با اهداف ذیل تعمیق یافته و ابعاد متنوعی به خود گرفت که این اهداف عبارتند از:
الف- همگامی و هماهنگی با اهداف وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و رسالت‌های جدید این وزارتخانه
ب- ایجاد هماهنگی هر چه بیشتر بین جنبه‌های نظری و تحقیقاتی علوم زمین‌شناسی و جغرافیا
پ- مطالعه‌ی جامع زمین‌شناسی و جغرافیایی سیستان و بلوچستان و مشارکت فعال در مطالعات و برنامه‌ریزی ملی و منطقه‌ای.
ت- مطالعه توانمندی‌های منطقه‌ای سیستان و بلوچستان و کشورهای همسایه همچون پاکستان و افغانستان، حوزه خلیج فارس، آسیای میانه و اقیانوس هند، به منظر بهره‌گیری از آن در برنامه‌ریزی و توسعه منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای.
در این راستا هم اینک این پژوهشکده 30 طرح پژوهشی با اعتباری بالغ بر 5/3 میلیارد ریال را به اتمام رسانده و یا در دست اجرا داشته و ده‌ها طرح پژوهشی نیز در مرحله عقد قرارداد در دست بررسی دارد.
