نام آوران ایران

یوسف ثبوتی

دکترای اخترفیزیک را از دانشگاه شیکاگو در ایالات متحده‌ی آمریکا دریافت کرد. در دانشگاه‌های پرآوازه‌ی جهان مانند دانشگاه نیوکاسل انگلستان و دانشگاه پنسیلوانیای آمریکا به تدریس پرداخت. برخی از بزرگ‌ترین پژوهشگاه‌های فیزیک و اخترشناسی جهان، مانند انستیتوی نجوم و اخترفیزیک آمستردام هلند پذیرای او بودند. با این همه، به ایران بازگشت، زیرا آرزوهایی بس بزرگ‌تر داشت. او می‌خواست نام اخترشناسان بزرگ ایرانی مانند ابوریحان بیرونی را دوباره زنده کند.
یوسف ثبوتی در یکم شهریور ۱۳۱۱ در زنجان چشم به جهان گشود. در سال ۱۳۲۹ همزمان در دو رشته‌ی کشاورزی و فیزیک دانشگاه تهران پذیرفته شد. او به دلیل علاقه‌ی بسیار به فیزیک، این رشته را برگزید. سپس به کانادا رفت و کارشناسی ارشد فیزیک را از دانشگاه تورنتو دریافت کرد. دوره‌ی دکترای اخترفیزیک را در دانشگاه شیکاگو نزد استادان بزرگ این رشته مانند چاندراسکار و چمبرلن گذراند. او چندی در دانشگاه‌های انگلستان و ایالات متحده به تدریس پرداخت.
ثبوتی در سال 1343 به ایران بازگشت و استاد بخش فیزیک دانشگاه شیراز شد. هرچند برای ادامه‌ی پژوهش‌‌هایش به اروپا و آمریکا سفر ‌کرد، برای بهبود آموزش و پژوهش فیزیک و اخترشناسی در ایران نیز کوشید. در نخستین گام بزرگ، رصدخانه‌ی پژوهشی ابوریحان بیرونی را در شیراز بنیان‌ نهاد. این رصدخانه در سال 1355 گشایش یافت و برای نخستین بار مقاله‌های پژوهشی در زمینه‌ی اخترشناسی از سرزمین ایران به جهانیان عرضه شد.
ثبوتی بیش از 50 مقاله‌ی پژوهشی در مجله‌های معتبر جهان به چاپ رسانده است. بیشتر پژوهش‌هایش درباره‌ی نوسان‌های ستارگان بوده است. همچنان که بررسی لرزش‌ها و نوسان‌های زمین به هنگام زمین‌لرزه به دانشمندان کمک کرد شناخت بهتری درباره‌ی ساختار درونی زمین پیدا کنند، بررسی نوسان‌های ستارگان می‌تواند راهی برای شناخت بهتر ساختار درونی ستاره‌ها باشد. این بررسی‌ها با رصدهای دقیق وانجام محاسبه‌های پیچیده‌ی ریاضی انجام می‌شود.
ثبوتی پس از راه‌اندازی دوره‌ی دکترای فیزیک و اخترشناسی در شیراز، دانشگاه ویژه‌ی تحصیلات تکمیلی را در زنجان بنیان نهاد. هدف این دانشگاه، پرورش دانشجویان پژوهشگر در دوره‌های کارشناسی ارشد و دکترا در شاخه‌های گوناگون علوم پایه است. ثبوتی بیش از 20 سال برای پیشرفت این دانشگاه کوشید و پژوهشگران بسیاری پرورش داد. او همه‌ی دانشجویان و همکارانش را به کوشش بیشتر فرامی‌خواند و براین باور است که: «آن چه در طلبش هستیم هزینه و همتی بیشتر از آن چه به خرج داده‌ایم، می‌طلبد.»